Voor bepaalde boeken moet je in een bepaalde state of mind zijn om ze te kunnen lezen. Dat vind ik voornamelijk met boeken over de oorlog. Als je niet lekker in je vel zit, moet je er niet aan beginnen. Daarom lag dit boek al ruim een half jaar op de stapel om gelezen te worden. Maar nu ik De Tatoeëerder van Auschwitz van Heather Morris heb gelezen, wil ik mijn ervaring graag met jullie delen.
Waarom dit boek?
Afgelopen jaar, toen ik iedere dag een wandeling maakte, luisterde ik veel naar podcasts over de Tweede Wereldoorlog. Dit onderwerp heeft me altijd al erg aangesproken en vooral aangegrepen. Wat precies de reden is voor mijn fascinatie, weet ik niet zo goed. Misschien is het omdat ik geschiedenis erg interessant vind en de verhalen over de oorlog eindeloos zijn.
Rondom 4 en 5 mei liep ik door de boekwinkel hier in het dorp. Rond die periode wordt er natuurlijk extra aandacht besteed aan het oorlogsthema. Zo nam ik De Tatoeëerder van Auschwitz mee. Ik had al een aantal goede recensies gelezen en ik was toch zelf ook wel benieuwd naar dit bijzondere verhaal.
Het verhaal in het kort
Het is het voorjaar van 1942 als er in Slowakije wordt opgeroepen om uit alle gezinnen een man te sturen om voor de Duitsers, die al geruimde tijd aan de macht zijn, te komen werken. Voor Lale is er geen twijfel over mogelijk, hij zal voor zijn familie deze taak volbrengen. Hij meldt zich netjes in Praag maar heeft, zelfs wanneer hij met duizenden andere mannen in veewagons wordt gepropt, geen idee wat hem te wachten staan.
Alle mannen en vrouwen die binnenkomen in Auschwitz-Birkenau worden genummerd met een tatoeage. Lale staat vanaf dat moment bekend als gevangene 32407. Hij doet zichzelf een belofte als hij al in zijn eerste nacht in het kamp ziet dat mensen zonder reden worden afgeschoten. Hij zal er alles aan doen om dit te overleven.
Lale wordt als geluk bij een ongeluk aangewezen als de nieuwe Tätowierer van het kamp. Zo ontmoet Gita als hij het cijfer 4562 in zijn handen krijgt gedrukt en het op haar arm moet tatoeëren. In zijn rol als Tätowierer geniet Lale politieke bescherming, wat hem de kans geeft om zijn medegevangenen te helpen. Dat hij met deze hulpacties uiteindelijk naast het leven van Gita, ook zijn eigen leven redt, had hij zelf nooit verwacht.
Mijn mening over De tatoeëerder van Auschwitz
De meeste verhalen die je over de oorlog leest, zijn verromantiseerd. Nu zeg ik ook eerlijk, dat soort verhalen lees ik liever dan dat ik over alle gruwelijkheden moet lezen. Maar waar het ene boek volledig verzonnen is, is De tatoeëerder van Auschwitz gebaseerd op het verhaal van een meneer die zijn belevenissen vlak voor zijn dood met de schrijfster heeft gedeeld. Natuurlijk heeft zij er een flinke kluif aan gehad om zijn herinneringen in de juiste lijn van gebeurtenissen te plaatsen. Links en rechts heeft ze zich de vrijheid gepermitteerd om feiten samen te voegen of bepaalde herinneringen net iets aan te passen om er een mooi passend verhaal van de maken.
Doordat dit verhaal gebaseerd is op feiten, heb ik het boek met een heel ander gevoel gelezen. Het is moeilijk voor te stellen wat er in het concentratiekamp gebeurde, en heel eerlijk, je kunt er maar beter niet te lang over nadenken.
Het verhaal is een aaneenschakeling van bijzondere, ontroerende en gruwelijke herinneringen, verweven tot een prachtig verhaal. Ik heb het boek, tot aan het laatste woord van het dankwoord, met bewondering gelezen. Zowel het nawoord van de zoon van Lale en Gita, geschreven na hun beider dood én het dankwoord van Heather Morris zelf, geven je nog meer inzicht wat voor impact zo’n levensgebeurtenis heeft. Door het lezen van een boek als deze, besef ik me altijd des te meer hoe goed ik het eigenlijk heb.
Meer boeken van Heather Morris
De Australische schrijfster Heather Morris heeft een gave om prachtige, op waarheid gebaseerde, verhalen te vertellen. Ze schreef nog een aantal boeken in het oorlogsthema die zeker ook het lezen waard zijn.
Het meisje dat twee kampen overleefde gaat over Cilka, die we ook in De tatoeëerder van Auschwitz tegenkomen. In dit verhaal lees je meer over de gruwelijkheden die zij meemaakte en wat voor impact het op haar leven heeft gehad. Het boek werd eerder uitgebracht onder de titel Cilka’s Keuze.
In De drie zussen van Auschwitz lees je het verhaal van de drie zussen Cibi, Magda en Livi, De meisjes beloven elkaar al in hun jeugd voor altijd samen te blijven. Als een van de zusjes als op 15-jarige leeftijd op transport wordt gezet, wordt deze belofte dusdanig op de proef gesteld. Uiteindelijk komen de meisjes elkaar weer tegen in het hel op aarde: Auschwitz.
Deze blog bevat affiliate links.
