Afgelopen week vertelde ik op Instagram over dat bij Pippa op school alle oudergesprekken overdag plaatsvinden, tijdens schooltijd dus, en dat de kinderen dan een studiedag hebben. Naar aanleiding van die story had ik met een aantal mensen een gesprekje in de DM. Aan de ene kant van mede-leerkrachten die dat ook wel zien zitten, en zo de ellenlange middagen en avonden van hun lijstje kunnen afstrepen. Aan de andere kant van ouders die het hele concept studiedag eigenlijk niet zo goed begrijpen. Daarom wil ik je graag uitleggen hoe het werkt. Gewoon, omdat als iedereen het concept beter begrijpt, er ook meer begrip is voor elkaar en de opmerking ‘Hebben ze nou wéér een studiedag?!’ hopelijk verleden tijd is.
Waarom bestaat er zoiets als studiedagen?
Als werkgever is een school verplicht om het personeel bijscholing aan te bieden. Meestal is dat stukje bijscholing een gezamenlijke teamscholing maar als leerkracht heb je ook de ruimte in taakuren om naast je werk nog een opleiding of cursus te doen, mits deze aansluit bij het vakgebied. Zo ben ik zelf op dit moment bezig met een korte cursus filosoferen voor kinderen. Super interessant en ook nog eens heel goed toepasbaar binnen mijn werk. Op de school waar ik werk, is een gedeelte van die bijscholingsuren ingedeeld op de bekende studiedagen, een ander gedeelte is gepland na schooltijd.
Maar… en daar gaat het over in deze blog. Een studiedag is niet altijd een studiedag. En dat zorgt nogal eens voor verwarring. Ik hoop het je te kunnen uitleggen!
Maar de kinderen krijgen al zo weinig les!
Nou, daar heb je het dus mis. Alle leerlingen in het basisonderwijs moeten na 8 jaar een minimaal aantal lesuren gemaakt hebben. Voor de onderbouw (de eerste 4 jaar van de scholing) is dat minimaal 3520 uur. In de bovenbouw moet dat minimaal 3760 uur zijn. Over 8 schooljaren is het minimaal 7520 uur, waarbij de school dus rekening moet houden met het minimale aantal uren in onder- en bovenbouw. De snelle rekenaar zit misschien nu al dat 7520 uur niet de optelsom is van de eerstgenoemde getallen. Dat klopt. Het vaste aantal minimale uren is 7280 en de laatste 240 uur moet een school zelf verdelen over onder- of bovenbouw. (bron: Rijksoverheid.nl)
Het verschil tussen de onder- en de bovenbouw
Je ziet dat het minimaal aantal uren in de onderbouw dus lager ligt dan in de bovenbouw. Daarom zijn er scholen die bijvoorbeeld de onderbouw eerder uit laten gaan, een extra vrije middag hebben of met regelmaat een margedag ingepland hebben staan. Ik weet bijvoorbeeld nog van vroeger dat de groepen 1 t/m 4 tot half 12 naar school gingen en de bovenbouw tot 12 uur en op woensdag zelfs tot kwart over 12 naar school ging. Bij jouw school kan dat weer heel anders geregeld zijn. Dat is aan de ene kant fijn, want zo heeft de school zelf wat spellingsruimte, aan de andere kant is het jammer dat het niet overal gelijk is, voor de duidelijkheid.
Maar hoe zit het dan met de lesuren?
Om het wat duidelijker te maken zal ik proberen het per lesjaar uit te leggen. Hierbij ga ik uit van gemiddelden. Voor deze uitleg ga ik dan ook uit van 41 schoolweken (schooljaar 2021/2022 regio midden), terwijl een schooljaar ook wel eens maar 38 of soms wel 42 weken heeft. In deze berekening ga ik uit van een school met 4 lesdagen van 5,5 uur (inclusief/exclusief pauze, want ja, er zijn ook weer allemaal regeltjes voor wanneer een pauze meetelt als lestijd) en een lesdag van 3,5 uur. Zo kom je uit op een schoolweek van 24,5 uur.
Per jaar zou een kind gemiddeld 940 uur per schooljaar les moeten krijgen. Een simpele som van 7520 gedeeld door 8 schooljaren. Als een schooljaar 41 weken heeft, en de normale lesweek 24,5 uur is, kom je aan het eind van het schooljaar uit op 1004,5 uur. Daarbij zie je dus dat er (1004,5 – 940 uur) 64,5 uur overblijft. Van deze uren gaan dan ook nog feestdagen af die niet in een vakantie vallen (de reden waarom scholen soms wat schuiven met vakanties, om op deze manier meer feestdagen in een vakantie te laten vallen). Gemiddeld zijn dit 4 lesdagen = 22 uur. Van de 64,5 uur die ‘over’ was, haal je nu deze uren nog af en dan blijft er 42,5 uur (= ruim 7,5 lesdag) over. Uren die kinderen wel les mógen krijgen, maar die niet verplicht zijn. Snap je het nog?
De verdeling van de studiedagen
Vaak krijgen we als leerkracht de vraag of we studiedagen niet gewoon kunnen opsparen, of lekker vrijdag voor een vakantie kunnen plannen. Soms kan dat. Maar ook deze indeling zit vast aan bepaalde regels. Naast de vaste 4-daagse schoolweken door bijvoorbeeld feestdagen, mag een school maximaal zeven 4-daagse schoolweken inplannen. Vaak zul je dan zien dat er een ‘studiedag’ in zo’n bestaande 4-daagse week wordt gepland. Daarnaast moet een school er ook rekening mee houden dat tijd voor bijscholing van het personeel niet meer onderwijstijd wegsnoept dan die 42,5 uur uit het voorbeeld. Dit is dan ook waarom er ook regelmatig scholingsmomenten zijn na schooltijd. Je merkt al, het is niet zomaar een kwestie van een paar data prikken en hopen dat je goed zit.
Het zit ‘m in de naam studiedag
De miscommunicatie over dit onderwerp zit ‘m in de benaming van de ‘lesvrije dag’. In de volksmond worden deze dagen studiedagen genoemd, maar in feite kan zo’n dag de ene keer voor bijscholing worden gebruikt, een andere keer voor administratie of oudergesprekken en ja, zelfs ook voor bijvoorbeeld een teamuitje. Net zoals ieder ander tijdens werktijd wel eens een borrel of een teamuitje heeft. Maar waar het op neer komt: het zijn geen lesuren die jouw kind misloopt, want wettelijk gezien voldoet de school ook de gestelde urennorm.
Nu zijn er scholen die ervoor kiezen om inderdaad al deze dagen bij de juiste naam te noemen, maar vaak wordt voor de makkelijke manier gekozen en noemen we alle dagen gewoon studiedagen. Want dat is wat ouders ‘snappen’. De school is dicht. Er is geen les.
En in hoeveelvoud het ook is gecommuniceerd, er is toch altijd een ouder die om half 9 voor de deur staat met zijn of haar kind. ‘Oh, niet gelezen’.
Het gaat vaak mis bij het niet weten van de details. Zoals het aantal lesuur dat een kind in het totaal moet volgen, dat kinderen een didactische leeftijd hebben en dat dat niet gelijk is aan de leeftijd van het kind. En dat de kinderen aan het eind van hun basisschool periode gewoon een aantal vastgestelde doelen moeten hebben behaald en dat de school die doelen niet bedenken.
Daarom is het fijn dat jij dit deelt, alleen zou het zo mooi zijn als dat gewoon vanuit school wordt gedeeld. Dat er gewoon heel duidelijk wordt gecommuniceerd van dit zijn het aantal uren van dit jaar waaraan we moeten voldoen en dit is hoe we die uren indelen. Net zoals dat er meer duidelijkheid moet komen voor de vrijwillige bijdrage. Er zullen vast wel wat scholen zijn die dat doen, maar zeker niet alle…Ach ja, we mogen wat te dromen hebben toch?!