Laatst had ik het er al even over op Instagram: ik kijk aanzienlijk minder tv dan de gemiddelde persoon. Of nou ja, dat denk ik. Ik ben er namelijk achter gekomen dat ik helemaal niet zo gelukkig wordt van veel tv kijken. In deze blog zal je je proberen uit te leggen waarom. Misschien dat het jou ook nog een fijn inzicht brengt!
Minder tv kijken = meer tijd overhouden
De eerste en allersimpelste reden waarom ik minder tv kijken, is omdat ik gewoon geen tijd voor heb. Althans, zo kijk ik er nu naar. Jarenlang heb ik namelijk geroepen dat ik nergens tijd voor had. Niet voor een hobby, niet voor m’n huishouden, niet om een boek te lezen, wat dan ook. Maar kennelijk had ik al die uren wel om naar een scherm te kijken. En ineens was er een moment waarop ik het helemaal zat was.
Van huis uit keken we al heel veel tv
Toen ik bijna 37 jaar gelden (*kuch*) werd geboren, was het woord schermtijd nog een onbestaand begrip. Je ging naar school, je ging buitenspelen en als je thuis was, ging de tv aan. Zeg eerlijk: wie is er niet groot geworden met zaterdag- en zondagochtend voor de tv voor Telekids en al dat soort programma’s. En keken we niet allemaal de welbekende soapseries en familieprogramma’s? Oh, en vergeet Baantjer niet. Zonder Baantjer geen leven, haha.
Ik ben opgegroeid met Kindernet, Pokémon en Are You Afraid Of The Dark. Zeker toen ik ‘oud genoeg was’ om mee te kijken met soaps, ging het los. Ik keek ’s middags uit school naar As the world turns, vervolgens ging het over naar de 83e herhaling van The A-Team, keken mijn moeder en broer gráág nog een sciencefictionserie als Star Trek, Star Gate of iets anders waar het woordje star in voorkwam (en waar ik vooral een schiethekel aan had, maar ja, de tv stond aan – dus je keek gewoon mee). Dan gingen we in één ruk door haar Goudkust, Onderweg naar Morgen en natuurlijk the mother of them all: Goede Tijden Slechte Tijden.
En begrijp me niet verkeerd: ik vond het heerlijk om te kijken en gelukkig deed ik toen ook nog genoeg andere leuke dingen. Ik sportte, reed paard en knutselde me helemaal suf. Al deed ik dat laatste vaak dank wel terwijl de tv aan stond. Want die stond bij ons thuis gewoon echt heel vaak aan.
En toen ging ik op mezelf
En werd het tv-kijken er echt geen minuut minder op. Nog steeds keer ik m’n series, keken we samen series, keken we het hele weekend voetbal en toen was daar ineens Netflix. En laten we eerlijk zijn, dat heeft niemand ook maar iets goeds gedaan wat betreft schermtijd. Wat me opvalt, als ik terugkijk op al die jaren, is dat ik regelmatig tv-programma’s zat te kijken die me eigenlijk echt geen bal interesseerden. Maar je bleef toch kijken, want hierna komt wel iets wat leuk is, of ‘je hebt toch niets beters te doen’ (ahum…)
Stoppen met al het nieuws
Waar ik in die eerste jaren op mezelf wel achter kwam, is dat ik vooral heel veel last had van nieuwsuitzendingen en nieuwsberichten op internet. Dat werd door alle media-outlets in zo’n rap tempo op me afgevuurd, dat ik er echt last an begon te krijgen. Op een gegeven moment heb ik dus diverse accounts geblokkeerd en stopte ik met het kijken het nieuws op tv om het leed van de wereld maar niet op mijn schouders te hoeven dragen. Ik bouwde als het ware een persoonlijke filter in. Inmiddels zijn we zeker 10 jaar verder en bevalt deze manier me echt nog steeds heel goed. Als nieuws echt bijzonder of belangrijk is, komt het toch wel bij me terecht. Dan hoef ik het niet op te blijven zoeken.
Waarom kijken we eigenlijk zoveel tv?
Om maar gewoon te beginnen met mijn eigen ongefundeerde mening: omdat dat ding pontificaal in je woonkamer staat er er altijd voor je is. Er is altijd wel iets om je mee te vermaken, of je gedachten te verzetten of om gewoon mee ‘uit te zonen’. Er zijn maar weinig mensen die zoiets als tv kijken als activiteit inplannen in hun agenda terwijl ze dat met studeren, sporten of een hobby wel doen.
Volgens Jellinek (je weet wel, het expertisecentrum voor verslavingshulp) kun je niet echt verslaafd raken aan tv-kijken. Zij spreken eerder van een gewoonte omdat iemand vaak makkelijk zonder tv kijken kan. Veel mensen kijken veel tv, maar als puntje bij paaltje komt, kunnen ze het toch ook wel goed laten. Om van een verslaving te spreken, zijn er 11 criteria waarop getest moet worden. Vink je meer dan 6 punten aan, kun je spreken van een serieuze verslaving. Tv-kijken scoort wel op deze lijst, maar niet zodanig dat het dus een serieus probleem zou kunnen zijn. (bron: Jellinek).
Maarrrrrr…
Hoewel het dan wellicht niet een verslaving is, is overmatig tv kijken natuurlijk ook niet echt een goede gewoonte. Vind je die berichtjes van je schermtijd op je telefoon ook zo confronterend? Hoe voor de grap eens bij hoeveel uur je tv kijkt. Ik denk dat je daar ook van zult schrikken. In een artikel in het AD vond ik de informatie dat de gemiddelde Nederlander 3 uur per dag tv kijkt en mensen die al wat ouder zijn gemiddeld 4,5 uur per dag.
Inmiddels ben ik ook zo’n verschrikkelijk persoon geworden die mensen aanspreekt op hun gedrag. Bijvoorbeeld als ik vertel dat ik dit jaar al 42 boeken heb gelezen, regelmatig een puzzel maak en er nog twee muzikale hobby’s op nahoudt. ‘Oh wat heerlijk, ik zou willen dat ik daar tijd voor had!’ Mijn antwoord: zet de tv gewoon eens uit 😉
Maar waarom blijven we dan toch naar dat scherm kijken?
Wanneer je tv kijkt, krijgen je hersenen ieder moment nieuwe impulsen. En dat is precies hoe wij mensen voorgeprogrammeerd zijn. We willen ons niet vervelen, dus zijn snel getriggerd om die steeds nieuwe informatie maar wat graag tot ons te nemen. Daarnaast is het zo dat wanneer je zo’n 30 minuten tv kijkt, je rechter hersenhelft (die in contact staat met je emoties) dusdanig gestimuleerd wordt dat deze actiever wordt en het gelukshormoon endorfine gaat produceren. En ja, als er wat verslavend is, is het wel endorfine. (Gelukkig vaak op een goede manier hè – laat daar geen onduidelijkheid over ontstaan).
Wanneer je dus ineens minder tv zou gaan kijken, komen er minder endorfines vrij en kun je je daar zelfs een beetje down van voelen. Zie je de vicieuze cirkel? We blijven tv kijken om onze dagelijkse dosis endorfines te krijgen, zelfs als dat betekent dat we eigenlijk iets kijken wat we niet eens zo interessant vinden en zelf terwijl we weten dat er ook genoeg andere leuk dingen zijn om te doen om datzelfde geluksgevoel te ervaren. Dingen die mogelijk zelfs een heel stuk productiever en gewenster zijn.
Minder tv kijken om andere dingen te kunnen doen
Om maar even terug te komen om het eerste gedeelte van deze blog: ik kijk minder tv om andere (leukere) dingen te kunnen doen. Dat is jaren geleden al begonnen toen ik bewust minder nieuws tot me ging nemen maar de laatste jaren, zeker nu er kinderen zijn, heb ik gewoon teveel andere dingen te doen.
Dat besef kwam toen ik in 2019 Mamagisch begon (wanneer ga je blogs schrijven als je de hele dag voor je kinderen zorgt? – ’s avonds dus) en het werd versterkt toen ik in 2021 mijn bedrijf Blog Je Business startte. Een eigen bedrijf starten naast een baan in loondienst plus de zorg voor twee jonge kinderen kan prima, maar je moet wel prioriteiten stellen. De avonden werden mijn werkmomenten. En natuurlijk zat ik ook nog wel regelmatig op de bank, al was dat dan echt een bewuste keuze. Stoppen met werken om even samen te kletsen of een serie te kijken. Wat me eigenlijk steeds meer opviel was dat ik echt wel tijd had om dingen te doen, maar mijn tijd voorheen vooral besteedde aan het doelloos naar die tv kijken. Ik kwam erachter dat ik het tv kijken eigenlijk helemaal niet mis.
Wat een openbaring!
Wat was het een enorme openbaring dat het loslaten van tv kijken zorgde voor zoveel tijd en ruimte. Natuurlijk zit ik echt niet alleen maar te werken (juist niet, want daar neem ik nu overdag te tijd voor) maar ik kan ’s avonds nu echt genieten van het lezen van een fijn boek, het maken van een puzzel, even mn keuken opruimen (oké, genieten is misschien niet helemaal de juiste woordkeuze, maar je snapt me) of wat werk doen voor een van mijn verenigingen. Als ik nu tv kijk, kijk ik heel bewust een serie of film die ik graag wil zien, maar meer ook niet. Ontspanning kun je in zoveel meer manieren vinden dan hersenloos naar dat scherm te blijven kijken. En je zult versteld staan van wat je in die schermtijd ook allemaal nog gedaan krijgt!
Vind jij dat je teveel tv kijkt?
