5 tips hoe je met je kind in gesprek kunt gaan over iemand met een beperking

Sarah Groen weet er alles van. De blikken, het gefluister en ook de wijzende vingertjes. Haar dochter Mirthe was meervoudig beperkt. Afgelopen januari is Mirthe helaas komen te overlijden. Al ver daarvoor, maar zeker ook nu, is Sarah een voorlichter wat betreft het omgaan met mensen met een beperking. Hoe maak je dat bespreekbaar met je kinderen? Maar ook hoe je daar als volwassene op kunt reageren. In deze blog geeft Sarah 5 tips hoe je het gesprek kunt aangaan met je kind over mensen met een beperking.

Een gastblog door Sarah Groen

“Kijk mama, wat is er met haar gebeurd?”

Je loopt buiten op straat. Je kind ziet iemand in de rolstoel en blijft staren en roept: “Hé, wat is er met jou gebeurd?” “Waarom heb jij geen been?” “Kijk mama, dat kindje….”, goed vul het zelf maar in. Wat zeg jij dan? Zeg je tegen je kind dat het zielig is of dat hij/zij dat niet mag zeggen/vragen? Voel jij je ongemakkelijk? Wat zou de persoon in de rolstoel er van vinden als dat wordt gezegd? Vragen genoeg om er een blog over te schrijven. Want voor mij, als ouder van een gehandicapt kind, is dit wel een ding.

Dit ben ik

Voor wie mij niet kent even een korte kennismaking. Wellicht ken je mij al. Vorig jaar heb ik al eens wat geschreven over ons gezinsleven in de rubriek “Moeder zijn volgens Sarah”. Even een korte recap: 

Ik ben Sarah (36), getrouwd met Matthijs (37) wij zijn de trotse ouders van Mirthe. Zij was zeer ernstig meervoudig beperkt door een zeldzame aandoening: SPATA5. En nu val ik meteen met de deur in huis. Ja, je las het goed, Mirthe was… Tien maanden geleden is onze dochter Mirthe overleden aan de gevolgen van de griep. Binnenkort deel ik meer over het overlijden op onze eigen blog.

Ongemakkelijke momenten die niet nodig zijn

Mijn moederhart doet zeer wanneer een ouder een kind sommeert niets te zeggen en het kind weghaalt bij Mirthe. Eigenlijk zeg je hier mee: Niet kijken dat is zielig/eng. Dat laatste doet mijn meer pijn dan een vraag over de beperkingen.

Ik geef je graag wat tips hoe jij om kan gaan met deze situaties of juist kan voorkomen en hoe je hierover met je kind het gesprek kunt aangaan.

Tip 1: Laat je kind de vraag stellen

Kinderen zijn nieuwsgierig, ze willen alles weten. Waarom laat je je kind dan niet gewoon een vraag stellen aan de persoon, de ouder of misschien wel het kind met beperking? Veel ouders en begeleiders van kinderen met een beperking, maar ook mensen die zelf een beperking hebben hebben bij mij aangegeven dat ze het juist fijn vinden als er vragen gesteld worden.

Leer je kind wat voor vragen hij/zij kan stellen:

• Mag ik wat vragen?
• Waarom zit jij in een rolstoel?
• Waarom heeft u een slangetje in uw neus?
• Mag ik vragen waarom haar gezicht er anders uitziet?
• Ik zie dat u een been mist, hoe komt dat?
• Waarom kan ik wel … en jij niet?
• Wat kan jij wel wat ik niet kan?

Natuurlijk kan het zijn dat iemand geen zin heeft om te praten of dat de ander het niet fijn vindt. Maar dan heb ik een bonustip. Leer je kind dat “nee” of “ik wil er niet over hebben” ook een antwoord is. Iets met nee heb je en ja kun je krijgen.

Tip 2: Geef zelf het antwoord op de vraag

Zeg vooral niet dat het kindje ziek is! Een kind in een rolstoel is niet altijd ziek. Onze dochter Mirthe had geen ziekte waar aan je kan overleden. Ze had een foutje in haar DNA waar door zij meerdere beperkingen had.

Dus Sarah, hoe kan ik nou antwoord geven op iets wat ik zelf ook niet precies weet?

Wat kan ik mijn kind dan vertellen over de ander met een beperking?

1. “Ik weet het niet!” Dat is ook een antwoord en een feit. Je weet het niet. Een vervolg vraag/antwoord kan zijn:
2. “Zullen we het vragen?” Ga samen met je kind vragen. En wat je dan kan vragen staat al bij tip 1.
3. “Dat kindje kan misschien niet goed lopen of is snel moe en zit daarom in een rolstoel.” 
4. “Iedereen is uniek en anders. Jij hebt… en ik heb… Die meneer kan niet horen maar kan wel heel goed alles zien en voelen. Wat jij niet kan kan hij wel en andersom.”

Het zijn eigenlijk maar hele kleine zinnetjes die van grote waarde kunnen zijn. Deze zinnen kunnen echt het verschil maken wanneer je het gesprek aangaat met je kind over een persoon met een beperking.

Om ‘ongemakkelijke’ situaties misschien te voorkomen kun je thuis al beginnen om je kind kennis te laten maken met iemand met een beperking. Daar voor heb ik de volgende tips.

Tip 3: Kinderboeken en strips

Je kunt niet vroeg genoeg beginnen om je kind kennis te laten maken met iemand met een beperking. Denk maar aan (voor)leesboeken en voor de oudere konden stripboeken.

Ik heb er een aantal voor je op een rij gezet.

• Kareltje en zijn nieuwe vriendje Een van de favoriete boekjes hier in huis. Ik lees dit boekje vaak voor aan de kinderen van vrienden of familie. Karel en een klasgenootje met een handicap sluiten vriendschap. Voor peuters vanaf 2 jaar.
• Mikko, mijn stoere broer Prentenboek met eenvoudige, gekleurde illustraties voor kinderen vanaf ca. 5 jaar en een informatief gedeelte voor de jeugd vanaf ca. 9 jaar.
• Een SynDroom en Het syndroom van Beneden Twee geweldige kinderboeken voor kinderen in alle leeftijden. Geschreven door Susanne Blomsteel met tekeningen van haar kinderen. Geïnspireerd door haar dochter Pippi met en Downsyndroom
• De pegvogel Gaat over een vogel die ziek wordt en net als het kindje een peg-sonde krijgt. Ik schreef hier zelf ook al eens een review over.
• Team avontuurt en het Quackmonster Bijzonder mooi boek. Ook met gebaren erbij, en als luisterboek te verkrijgen. Over de samenwerking tussen kinderen met en zonder beperking. Ook over dit boek staat een review op mijn eigen blog.
• De stripboeken Mijn Gehandicapte broer & ik  veel humor en waargebeurde verhalen van de (volwassen) broers Jordy en Camiel. 

Extra tipje: Ook voor volwassenen zijn er geweldige boeken te lezen over gezinnen waar een kind een beperking heeft maar ook volwassenen met een beperking! Benieuwd naar meer boeken? Neem gerust contact met mij op of laat een reactie achter onder deze blog.

Tip 4: Film(pje)s, series en websites

Wist je dat er heel veel leuke websites en filmpjes zijn die je samen kunt bekijken? Maar ook series en films voor volwassen die wellicht jou als ouder kunnen helpen bij de vraagstukken van je kind. Bekijk de onderstaande websites, filmpjes samen met je kind en ga er over in gesprek.

• Huisje Boompje Beestje – In een rolstoel Raaf en Fahd zijn aan het basketballen als Raaf plotseling zijn poot verzwikt. hoe loopt het af met de poot van Raaf? Vanaf 6 jaar.
• Koekeloere Moffel en Piertje staan in een lange rij te wachten ze bij een attractie. Dan mag er iemand voor die in een rolstoel zit. Vanaf 4 jaar.
• ZaPP CapsCLub Caps Club gaat over een groep vrienden. Een aantal van hen heeft een handicap.
• Stichting het Gehandicapte Kind Er is een speciale pagina voor kinderen op de website. Veel informatieve filmpje en kleurplaten. 
• Wonder (film) August “Auggie” Pullman is een jongen die geboren werd met het Syndroom van Treacher Collins en daardoor regelmatig tijd in het ziekenhuis moet doorbrengen. Met de hulp van zijn ouders Nate en Isabel probeert hij zijn draai te vinden in een nieuwe school. 
• Kleine tip voor volwassenen: de serie Good Doctor en Atypical gaan beide over autisme

Tip 5: Uitstapjes

Hier nog wat leuke tips om in contact te komen met mensen met een beperking. En het zo bespreekbaar en normaal te maken. Want tenslotte zijn we allemaal mensen met onze eigen beperkingen.

• Bezoek een restaurant of winkel zoals Brownies en Downies, daar werken mensen met een beperking. 
• Wist je dat er een dierenpark is waar mensen met een beperking werken? Neem eens een bezoekje aan Almere Jungle.
• Zoek een inclusieve speeltuin om samen te spelen. Neem een kijken op de website van ‘De Speeltuinbende’. Daar staan is een overzicht van alle leuke speeltuinen die geschikt zijn voor kinderen met en zonder beperkingen.

Heb jij wat aan deze tips om het gesprek aan te gaan met je kind over mensen met een beperking? Heb je vragen na het lezen van de blog? Let me know!