Voor veel ouders komt zo in groep 3 en 4 het gesprek met de juf of meester van hun kind. Het lezen gaat nog niet zo lekker als dat ze gehoopt hadden en dat het van belang is om thuis goed te oefenen. Helemaal leuk juf, maar wat bedoel je daarmee? In dit artikel geef ik je een aantal tips hoe jij je kind het beste kan helpen met lezen zo rond groep 3 en 4.

Leren lezen: het begin

Veel kinderen leren lezen met een leesmethode. Sommige kinderen komen op de basisschool aan in groep 1 en kennen alle letter al. Ze herkennen het teken, maar kunnen dat teken ook goed verklanken. Andere kinderen hebben totáál geen interesse in de letters en spelen liever met blokken of verven of kleien veel liever. Geen van beiden is goed of fout. Heeft je kindje interesse in de letters, dan mag je dat best stimuleren. Maar doe je school een plezier, begin met de letters zoals dat op de basisschool ook wordt gedaan.

Verklanken van letters

Tegenwoordig zie je dat in de kleuterklassen veel aandacht wordt besteed aan de ontluikende geletterdheid, of om het vrij te vertalen, het voorbereidend lezen. In de groepen worden allerlei activiteiten gedaan rondom een bepaalde letter. Je moet niet denken dat de kleuterjuffen gelijk al boekjes onder de neus van de kinderen schuiven, nee hoor. Ze stellen een letter centraal. Bijvoorbeeld de letter S. Bij deze letter gaan kinderen spelenderwijs allerlei informatie verzamelen. Ze leren hoe ze de letter verklanken (uitspreken), welke woorden ze al kennen met de letter, stempelen deze letter of maken zelfs al woordjes ermee.

Het verklanken is iets waarbij jij je kind al goed kan helpen voor de basisschool. Heeft jouw kind interesse in de letters, begin dan gelijk met het goed verklanken. Zo spreken we in groep 1 t/m 4 de letters uit als klank. Voor de letter ‘S’ zeggen we bijvoorbeeld niet /ES/ maar /ssss/. En voor de letter ‘A’ zeggen we niet /AAA/ maar /ah/. Als je dit gelijk stimuleert, zal je kind minder verwarring hebben bij het gebruik van de letters. Goed aanleren is makkelijker dan weer afleren!

Wil je zelf spelenderwijs aan de slag met het oefenen van de letters? Er zijn heel veel leuke apps om letters te leren!

Groep 3: echt leren lezen

In groep 3 leren kinderen de kinderen klanken. Dit zijn de medeklinkers, de klinkers maar ook de tweetekenklanken zoals au, eu, ui en oe. Kinderen leren dat bij een bepaalde combinatie van letters een bepaalde klank hoort. Op deze manier gaan ze aan de slag met het maken en lezen van woordjes. Een bekend materiaal in groep 3 is het klikklakboekje, behorend bij de methode Veilig Leren Lezen (je weet wel, die van maan-roos-vis). In dit mini-ringbandje krijgen kinderen steeds weer nieuwe letters en mogen ze dus zelf woordjes maken. En als juf blijft het grappig wanneer de kindjes het woordje /pim/ hebben geleerd, ze de laatste letter veranderen en het besef komt dat er ineens /pik/ of /pis/ staat.

Hoe help je je kind in groep 3

In groep 3 wordt een groot deel van de lesdag besteed aan leren lezen en verklanken van de letters. Thuis kun je je kind daarin ondersteunen. Het is altijd goed om iedere dag even de letters door te nemen. Verklank de letters goed, welke woorden ken je al met deze letter en maak woordjes met de letters. Dit kun je bijvoorbeeld doen met educatief speelgoed, maar de letters op een papier schrijven en losknippen kan natuurlijk ook.

Voorlezen en zelf lezen

Daarnaast is voorlezen een enorme stimulans voor kinderen om zelf ook goed te kunnen (gaan) lezen. Kinderen die al vanaf jongs af aan met regelmaat worden voorgelezen, hebben een grotere woordenschat en hebben letterlijk een goed voorbeeld gehad. Papa en mama lezen een boek, dus ik ga ook een boek lezen. Je ‘modelt’ goed gedrag en dat ‘modellen’ is voor jonge kinderen heel belangrijk. Je laat zien hoe het moet en je kind doet het na.

Vanaf groep 3 kun je ook prima samen met je kind een boekje lezen. In de klas leren ze diverse manieren van samen lezen. Je kan voorlezen, waarbij je het voordoet, je kunt koorlezen, waarbij je samen tegelijk leest en daarna laat je het door het kind zelf lezen. (Het voor-koor-door-principe). Ook kun je om en om een regel of een bladzijde lezen. Belangrijk is wel dat je een boekje uitkiest dat goed bij het niveau van je kind past. Vraag de leerkracht om advies en ga naar de boekhandel of bieb. Wist je dat een abonnement op de bibliotheek voor kinderen tot 18 jaar gratis is? Waarom zou je dus niet gaan?!

Lezen wat je leuk vindt

Een kind zal nooit uit zichzelf gaan lezen als het alleen maar boeken voor zijn neus krijgt die hem niet aanspreken. Het is daarom van groot belang dat een kind boekjes zelf uitzoekt, of van een onderwerp zijn dat goed bij je kind aansluit. Leest je kind graag strips? Helemaal prima. De plaatjes ondersteunen de tekst, dus dit is voor beginnende lezers juist fijn! Eigenlijk maakt het niet uit wat een kind leest, elke gelezen letter is er een!

Het AVI-niveau

Jeetje, hoe zat dat ook al weer? Sinds een aantal jaar gebruiken we op school en in de bibliotheek het vernieuwde AVI-systeem. Ook in dit systeem werken we met een bepaald Avi niveau. Waar we ‘vroeger’ een schaal van 1 tot 10 (Avi-uit) hadden, werken we nu met de groepsniveaus die overeen komen met Cito. Aan het eind van groep 3 zou elk kind in principe het niveau E3 (eind 3) moeten beheersen. Halverwege het schooljaar (zo rond januari) ligt de niveauwissel naar M (midden). Veel scholen rapporteren deze scores voor technische lezen ook naar ouders. Bijvoorbeeld een kind dat op het eindrapport van groep 4 E4 scoort, ligt keurig op niveau. Beheerst het op dat moment M4, betekent dat, dat het tempo nog te laag ligt, of dat er net een foutje teveel wordt gelezen. Geen man overboord, want je kunt je kind prima helpen. Lees in alle vakanties gewoon iedere dag door. Absoluut geen úren. Maar een kwartiertje per dag is genoeg om het niveau in ieder geval bij te houden. Zo voorkom je een leesdip.

Het niveau in groep 4

In principe wordt er verwacht dat alle kinderen die starten in groep 4 ook het beheersingsniveau E3 hebben. Dit is ook de uitstroom van de leesmethode van groep 3. In de praktijk zien we, dat lang niet alle kinderen dat niveau ook daadwerkelijk halen. En sommige kinderen zijn zelfs al vér vooruit. Dit schooljaar zag ik in mijn groep 4 het verschil tussen Avi-start (begin groep 3) en Avi-plus (groep 8 niveau). Dit soort verschillen is voor de leerkracht best een opgave. Want hoe bedien je een kind dat nog veel moeite heeft met verklanken net zo goed als een kind dat al op het niveau van groep 8 leest. Een goede methode voor technisch lezen biedt de oplossing. Met een goede methode kun je je groep opdelen in verschillende werkniveaus, waarbij de beginnende lezer nog veel samen met de leerkracht oefent en de sterke(re) lezer zich meer richt op ‘anders’ lezen. Hierbij kun je denken aan meer lezen met begrip (begrijpend lezen) of andere soorten teksten.

Het tempo is belangrijk

Het toetsen van het Avi-niveau gebeurt aan de hand van een leestekst die binnen een bepaalde tijd en met een maximum aantal fouten gelezen dient te worden. Het leestempo wordt door verschillende zaken beïnvloedt. Een kind dat nog erg spellend leest (eerst alle letters los verklanken en daarna alles aan elkaar ‘plakken’) doet langer over een tekst dan een kind dat zelfs al woordgroepen kan lezen (bijvoorbeeld: Ik heb een rode jas. In deze zin is het stukje ‘een rode jas’ een woordgroep, deze woorden horen bij elkaar). Het leestempo kun je thuis ook echt wel trainen. Kan je kind al goed woorden verklanken, dan kun je oefenen door veel samen te lezen. Als je tegelijk met je kind dezelfde tekst leest, kun jij het tempo links en recht een beetje opschroeven. Grote kans dat je kind, door jouw ondersteuning, dat tempo oppakt en meeleest.

Een wedstrijdje met jezelf

Wat ik merk in de klas is dat kinderen het leuk vinden om hun eigen scores te verbeteren. In onze huidige leesmethode (Karakter) zitten bijna iedere dag opdrachten op tijd. Zo starten we iedere les met een leestekst waarbij kinderen 45 seconden mogen lezen. Dit doen ze zachtjes hardop, zodat ze ook horen wat ze lezen en of ze dus ook goed verklanken. Vervolgens zijn we zo’n 25 minuten bezit met het oefenen van een bepaalde leesmoeilijkheid en aan het eind van de les komen we bij de eerste tekst terug. We lezen nogmaals 45 seconden. Kwam je verder dan de eerste keer? Zo krijgen kinderen ook het besef dat als je iets doet en daarna oefent, de oefening eigenlijk altijd beter gaat. Thuis oefen je dit ook prima door een een bladzijde uit het leesboek te lezen op tijd, en het daarna nog een keer te proberen!

Leren lezen kost tijd

Om af te sluiten, wil ik je nog op het hart drukken dat het leren lezen tijd kost. Tijd en aandacht. Hoe meer aandacht je het geeft, des te beter zal het gaan. Dit betekent natuurlijk niet dat je urenlang met je kind moet gaan zitten oefenen, maar als je iedere dag zo’n 15 tot 30 minuten leest, zou het niveau van je kind echt wel vooruit moeten gaan. Overleg met de leerkracht van je kind wat je het beste zou kunnen oefenen, of hoe je het beste kunt aansluiten op de lessen op school en kies daarbij leuke Avi-boeken uit. Je kunt beter goed samenwerken dan allebei op een ander eilandje te gaan zitten hannessen. Heel veel succes en natuurlijk leesplezier!

Heb je nog vragen?

Heb jij vragen over het helpen bij het leren lezen? Je mag me altijd een berichtje sturen via het contactformulier, dan probeer ik je zo goed mogelijk te helpen!

Enneh, als het niet lukt, is dit altijd ook nog een oplossing:

schermtijd lezen

Lees ook:

Mo’s Daughters – boekjes voor stoere meiden!

Uitgelichte foto: Pixabay